- دیر حنه(دَ رِ حَنْ نَ)
دیر قدیمی است در حیره از روزگار بنی منذر از قبیله ای از تنوخ که به آنها بنی ساطع می گفتند. (از معجم البلدان)
معنی دیر حنه - جستجوی لغت در جدول جو
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
(نَ / نِ)
لغت نامه دهخدا
کهنه. (غیاث) قدیم. کهن. دیرین. قدیمه: عادی، سخت دیرینه. (یادداشت مؤلف) :
چو ارجاسب آگاه شد شاد شد
از اندوه دیرینه آزاد شد.
دقیقی.
و دیگر سواری ز گردنکشان
که از رزم دیرینه دارد نشان.
فردوسی.
بپوشید جوشن همه کینه را
کنون تازه سازیددیرینه را.
فردوسی.
گر از دیر دیرینه آیی فرود
ز نیکی دهش باد بر تو درود.
فردوسی.
ز دل کین دیرینه بیرون کنم
همه رود زابل پر از خون کنم.
فردوسی.
همی راه جوید که دیرینه کین
ببرد ز روم و ز ایران زمین.
فردوسی.
بزودی یکی لشکری ساز کرد
در گنج دیرینه را باز کرد.
فردوسی.
گشایم در گنج دیرینه را
کجا گرد کردم بروز دراز.
فردوسی.
بدیدار او شاد و بیغم شوم
وزین رنج دیرینه خرم شوم.
فردوسی.
گمانم که امشب شبیخون کند
ز دل درد دیرینه بیرون کند.
فردوسی.
کنون داستانهای دیرینه گوی
سخنهای بهرام چوبینه گوی.
فردوسی.
بیامد ورا تنگ در بر گرفت
سخنهای دیرینه اندر گرفت.
فردوسی.
سخنهای دیرینه دستان بگفت
که با داد یزدان خرد باد جفت.
فردوسی.
دلا بازآی تا با تو غم دیرینه بگسارم
حدیثی از تو بنیوشم نصیبی از تو بردارم.
فرخی.
دولت ز جملۀ خدم خاندان اوست
دیرینه خدمتست مر او را در این دیار.
فرخی.
واجب آنستی کاین بندۀ دیرینه تو
نیستی غایب روزی و شبی زین درگاه.
فرخی.
ناز چندان کن بر من که کنی صحبت من
تا مگر صحبت دیرینه معادا نشود.
منوچهری.
چون باد بدو در نگرد دلش بسوزد
با کینۀ دیرینه او کینه نتوزد.
منوچهری.
و نیز دوست ندارند برکندن چیزی و جائی که دیرینه گردد. (تاریخ سیستان).
سدد بگشاید [افسنتین] و تبهای دیرینه را منفعت کند. (الابنیه عن حقائق الادویه). و اندرین فصل [بهار] بیماریهای دیرینه تازه گردد. (ذخیرۀ خوارزمشاهی). و [سیر] سرفۀ دیرینه را سود دارد. (ذخیرۀ خوارزمشاهی).
ای چرخ فلک خرابی از کینۀ تست
بیدادگری عادت دیرینۀ تست.
خیام.
فلک را عادت دیرینه این است
که با آزادگان دایم بکین است.
نصیر اصفهانی.
جمله گورها باز کردند و استخوان دیرینۀ مردگان بکار بردند. (تاریخ بیهق).
بود گستاخ تر دیرینه چاکر.
انوری.
من بتو ای زودسیر تشنۀ دیرینه ام
دشنه مکش همچو صبح تشنه بکش چون سراب.
خاقانی.
کعبۀ دیرینه عروس است عجب نی که بر او
زلف پیرایه و خال رخ برنا بینند.
خاقانی.
مفلس و بخشنده توئی گاه جود
تازه و دیرینه توئی در وجود.
نظامی.
غرفه دیرینه بد فرود آمد
کار نیکان ببد نینجامد.
نظامی.
نه بوی شفقتی در سینه داری
نه حق صحبت دیرینه داری.
نظامی.
بر سخن تازه تر از باغ روح
منکر دیرینه چو اصحاب نوح.
نظامی.
رفیقی وفادار دیرینه داشت
که مهر ملکزاده در سینه داشت.
نظامی.
همان دین دیرینه را نو کنید
گرایش سوی دین خسرو کنید.
نظامی.
درم دادن آتش کشد کینه را
نشاند ز دل خشم دیرینه را.
نظامی.
دیرینه غمی که در دلش بود
در مرسلۀ سخن برآمود.
نظامی.
وقتی شاگردی دیرینه را مهجور کرد بسبب آنکه بیرون در خانه را به کاه گل بیندوده بود. (تذکرهالاولیاء عطار).
دو همجنس دیرینۀ همقلم
نباید فرستاد یکجا بهم.
سعدی.
نمک ریش دیرینه ای تازه کرد
که بودم نمک خورده از دست مرد.
سعدی.
حق صحبت دیرینه فراموش کردی.
سعدی.
سر فراگوش من آورد و به آواز حزین
گفت ای عاشق دیرینۀ من خوابت هست.
حافظ.
در دیهی از دیههای قم نام آن مزدجان، آتشکده ای کهنه و دیرینه بوده است. (تاریخ قم ص 88).
بگذاشتم این خدمت دیرینه بفرزند
وندر سفر از علت ده روزه بمردم.
برهانی.
قریس. قارس. قدموس. عدمول. عدمل. عداملی. عدملی، دیرینه از هرچیز. (منتهی الارب).
- چاکر دیرینه، خادم قدیم. خادم پیر. دیرینۀ درگاه:
به خدائی که تویی بندۀ بگزیدۀ او
که بر این چاکر دیرینه کسی نگزینی.
حافظ.
- دوستی دیرینه، دوستی کهن. دوستی قدیم: دوستیهای دیرینه پسندیدۀ خدای باشد. (فتوت نامه).
- دیرینۀ درگاه، خادم پیر قدیم. (یادداشت مؤلف).
سحر هاتف میخانه بدولتخواهی
گفت باز آی که دیرینۀ این درگاهی.
حافظ.
- ، معمر. پیر. سالخورده:
شنید این سخن پیر فرخنده فال
سخندان بود مرد دیرینه سال.
سعدی.
دگرباره کردش سکندر سؤال
که ای مهربان پیر دیرینه سال.
نظامی.
پدر داشتم پیر دیرینه سال
ز گردون بسی یافتم گوشمال.
نظامی.
- دیرینه شدن، کهن شدن. عتاقت. تقادم. (یادداشت مؤلف). ازمان. (تاج المصادر بیهقی).
نبینی که کاوس دیرینه گشت
چو دیرینه شد هم بباید گذشت.
فردوسی.
- دیرینه کردن، کهنه کردن. تعتیق. (یادداشت مؤلف).
دیرینه گردیدن، کهنه شدن: و نیز دوست ندارند برکندن چیزی و جایی دیرینه گردد. (تاریخ سیستان).
- دیرینه گشتن، کهنه شدن:
نبینی که کاوس دیرینه گشت
چو دیرینه شد هم بباید گذشت.
فردوسی.
و دولت [عمرو بن لیث] دیرینه گشته. (تاریخ سیستان).
- شب دیرینه، طولانی دراز:
چو پاسی از شب دیرینه بگذشت
برآمد شعریان از کوه موصل.
منوچهری.
- می دیرینه، می کهن. عتیق. کهنه:
می دیرینه گساریم بفرعونی جام
از کف سیم بناگوشی با کف خضیب.
منوچهری.
- یار دیرینه، یار قدیم:
ای که بر خیره همی دعوی بیهوده کنی
که فلان بودت از یاران دیرینه و پیر.
ناصرخسرو.
یار دیرینه مرا گو بزبان توبه مده
که مرا توبه بشمشیر نخواهد بودن.
سعدی.
گفت هرگز من این خطا نکنم
یار دیرینه را رها نکنم.
سعدی.
فکر عشق آتش غم در دل حافظ زد و سوخت
یار دیرینه ببینید که با یار چه کرد.
حافظ.
، سالخورده. پیر. دیربمانده. کهنسال: گفتند پیری هست دیرینه که دادا دیده است. (اسرارالتوحید ص 199). دهری. سخت پیر. (یادداشت مؤلف). قدم. (ترجمان القرآن) : قنسر، پیر کلانسال یا دیرینه. (از منتهی الارب).
- دیرینه بود، معمر. کهنسال. (آنندراج) :
چه خوش گفت دانای دیرینه بود
که کس روزی کس نیارد ربود.
ناصرخسرو.
- دیرینه دور،، کهنسال و معمر. (آنندراج).
- دیرینه روز، کهن سال. معمر. دیرینه سال:
پیرزنی موی سیه کرده بود
گفتمش ای مامک دیرینه روز.
سعدی.
چو دیرینه روزی سر آورد عهد
جوان دولتی سر برآرد ز مهد.
سعدی.
چنین گفت ای پیر دیرینه روز
چو پیران نمی بینمت صدق سوز.
سعدی.
- دیرینه زاد، دیرینه روز. دیرینه سال. پیر:
جهاندیدۀ پیر دیرینه زاد
جوان را یکی پند پیرانه داد.
سعدی.
- دیرینه سال، کهن. قدیم. عتیق. کهنسال:
هنوز اندر آن دیر دیرینه سال
بسی گنجنامه است از آن گنج و مال.
نظامی.
، مجرب. آزموده. کهن. (یادداشت مؤلف) :
پس پشت ایشان یلان سینه بود
سپاهی که در جنگ دیرینه بود.
فردوسی
چو ارجاسب آگاه شد شاد شد
از اندوه دیرینه آزاد شد.
دقیقی.
و دیگر سواری ز گردنکشان
که از رزم دیرینه دارد نشان.
فردوسی.
بپوشید جوشن همه کینه را
کنون تازه سازیددیرینه را.
فردوسی.
گر از دیر دیرینه آیی فرود
ز نیکی دهش باد بر تو درود.
فردوسی.
ز دل کین دیرینه بیرون کنم
همه رود زابل پر از خون کنم.
فردوسی.
همی راه جوید که دیرینه کین
ببرد ز روم و ز ایران زمین.
فردوسی.
بزودی یکی لشکری ساز کرد
در گنج دیرینه را باز کرد.
فردوسی.
گشایم در گنج دیرینه را
کجا گرد کردم بروز دراز.
فردوسی.
بدیدار او شاد و بیغم شوم
وزین رنج دیرینه خرم شوم.
فردوسی.
گمانم که امشب شبیخون کند
ز دل درد دیرینه بیرون کند.
فردوسی.
کنون داستانهای دیرینه گوی
سخنهای بهرام چوبینه گوی.
فردوسی.
بیامد ورا تنگ در بر گرفت
سخنهای دیرینه اندر گرفت.
فردوسی.
سخنهای دیرینه دستان بگفت
که با داد یزدان خرد باد جفت.
فردوسی.
دلا بازآی تا با تو غم دیرینه بگسارم
حدیثی از تو بنیوشم نصیبی از تو بردارم.
فرخی.
دولت ز جملۀ خدم خاندان اوست
دیرینه خدمتست مر او را در این دیار.
فرخی.
واجب آنستی کاین بندۀ دیرینه تو
نیستی غایب روزی و شبی زین درگاه.
فرخی.
ناز چندان کن بر من که کنی صحبت من
تا مگر صحبت دیرینه معادا نشود.
منوچهری.
چون باد بدو در نگرد دلش بسوزد
با کینۀ دیرینه او کینه نتوزد.
منوچهری.
و نیز دوست ندارند برکندن چیزی و جائی که دیرینه گردد. (تاریخ سیستان).
سدد بگشاید [افسنتین] و تبهای دیرینه را منفعت کند. (الابنیه عن حقائق الادویه). و اندرین فصل [بهار] بیماریهای دیرینه تازه گردد. (ذخیرۀ خوارزمشاهی). و [سیر] سرفۀ دیرینه را سود دارد. (ذخیرۀ خوارزمشاهی).
ای چرخ فلک خرابی از کینۀ تست
بیدادگری عادت دیرینۀ تست.
خیام.
فلک را عادت دیرینه این است
که با آزادگان دایم بکین است.
نصیر اصفهانی.
جمله گورها باز کردند و استخوان دیرینۀ مردگان بکار بردند. (تاریخ بیهق).
بود گستاخ تر دیرینه چاکر.
انوری.
من بتو ای زودسیر تشنۀ دیرینه ام
دشنه مکش همچو صبح تشنه بکش چون سراب.
خاقانی.
کعبۀ دیرینه عروس است عجب نی که بر او
زلف پیرایه و خال رخ برنا بینند.
خاقانی.
مفلس و بخشنده توئی گاه جود
تازه و دیرینه توئی در وجود.
نظامی.
غرفه دیرینه بد فرود آمد
کار نیکان ببد نینجامد.
نظامی.
نه بوی شفقتی در سینه داری
نه حق صحبت دیرینه داری.
نظامی.
بر سخن تازه تر از باغ روح
منکر دیرینه چو اصحاب نوح.
نظامی.
رفیقی وفادار دیرینه داشت
که مهر ملکزاده در سینه داشت.
نظامی.
همان دین دیرینه را نو کنید
گرایش سوی دین خسرو کنید.
نظامی.
درم دادن آتش کشد کینه را
نشاند ز دل خشم دیرینه را.
نظامی.
دیرینه غمی که در دلش بود
در مرسلۀ سخن برآمود.
نظامی.
وقتی شاگردی دیرینه را مهجور کرد بسبب آنکه بیرون در خانه را به کاه گل بیندوده بود. (تذکرهالاولیاء عطار).
دو همجنس دیرینۀ همقلم
نباید فرستاد یکجا بهم.
سعدی.
نمک ریش دیرینه ای تازه کرد
که بودم نمک خورده از دست مرد.
سعدی.
حق صحبت دیرینه فراموش کردی.
سعدی.
سر فراگوش من آورد و به آواز حزین
گفت ای عاشق دیرینۀ من خوابت هست.
حافظ.
در دیهی از دیههای قم نام آن مزدجان، آتشکده ای کهنه و دیرینه بوده است. (تاریخ قم ص 88).
بگذاشتم این خدمت دیرینه بفرزند
وندر سفر از علت ده روزه بمردم.
برهانی.
قریس. قارس. قدموس. عدمول. عدمل. عداملی. عدملی، دیرینه از هرچیز. (منتهی الارب).
- چاکر دیرینه، خادم قدیم. خادم پیر. دیرینۀ درگاه:
به خدائی که تویی بندۀ بگزیدۀ او
که بر این چاکر دیرینه کسی نگزینی.
حافظ.
- دوستی دیرینه، دوستی کهن. دوستی قدیم: دوستیهای دیرینه پسندیدۀ خدای باشد. (فتوت نامه).
- دیرینۀ درگاه، خادم پیر قدیم. (یادداشت مؤلف).
سحر هاتف میخانه بدولتخواهی
گفت باز آی که دیرینۀ این درگاهی.
حافظ.
- ، معمر. پیر. سالخورده:
شنید این سخن پیر فرخنده فال
سخندان بود مرد دیرینه سال.
سعدی.
دگرباره کردش سکندر سؤال
که ای مهربان پیر دیرینه سال.
نظامی.
پدر داشتم پیر دیرینه سال
ز گردون بسی یافتم گوشمال.
نظامی.
- دیرینه شدن، کهن شدن. عتاقت. تقادم. (یادداشت مؤلف). ازمان. (تاج المصادر بیهقی).
نبینی که کاوس دیرینه گشت
چو دیرینه شد هم بباید گذشت.
فردوسی.
- دیرینه کردن، کهنه کردن. تعتیق. (یادداشت مؤلف).
دیرینه گردیدن، کهنه شدن: و نیز دوست ندارند برکندن چیزی و جایی دیرینه گردد. (تاریخ سیستان).
- دیرینه گشتن، کهنه شدن:
نبینی که کاوس دیرینه گشت
چو دیرینه شد هم بباید گذشت.
فردوسی.
و دولت [عمرو بن لیث] دیرینه گشته. (تاریخ سیستان).
- شب دیرینه، طولانی دراز:
چو پاسی از شب دیرینه بگذشت
برآمد شعریان از کوه موصل.
منوچهری.
- می دیرینه، می کهن. عتیق. کهنه:
می دیرینه گساریم بفرعونی جام
از کف سیم بناگوشی با کف خضیب.
منوچهری.
- یار دیرینه، یار قدیم:
ای که بر خیره همی دعوی بیهوده کنی
که فلان بودت از یاران دیرینه و پیر.
ناصرخسرو.
یار دیرینه مرا گو بزبان توبه مده
که مرا توبه بشمشیر نخواهد بودن.
سعدی.
گفت هرگز من این خطا نکنم
یار دیرینه را رها نکنم.
سعدی.
فکر عشق آتش غم در دل حافظ زد و سوخت
یار دیرینه ببینید که با یار چه کرد.
حافظ.
، سالخورده. پیر. دیربمانده. کهنسال: گفتند پیری هست دیرینه که دادا دیده است. (اسرارالتوحید ص 199). دهری. سخت پیر. (یادداشت مؤلف). قدم. (ترجمان القرآن) : قنسر، پیر کلانسال یا دیرینه. (از منتهی الارب).
- دیرینه بود، معمر. کهنسال. (آنندراج) :
چه خوش گفت دانای دیرینه بود
که کس روزی کس نیارد ربود.
ناصرخسرو.
- دیرینه دور،، کهنسال و معمر. (آنندراج).
- دیرینه روز، کهن سال. معمر. دیرینه سال:
پیرزنی موی سیه کرده بود
گفتمش ای مامک دیرینه روز.
سعدی.
چو دیرینه روزی سر آورد عهد
جوان دولتی سر برآرد ز مهد.
سعدی.
چنین گفت ای پیر دیرینه روز
چو پیران نمی بینمت صدق سوز.
سعدی.
- دیرینه زاد، دیرینه روز. دیرینه سال. پیر:
جهاندیدۀ پیر دیرینه زاد
جوان را یکی پند پیرانه داد.
سعدی.
- دیرینه سال، کهن. قدیم. عتیق. کهنسال:
هنوز اندر آن دیر دیرینه سال
بسی گنجنامه است از آن گنج و مال.
نظامی.
، مجرب. آزموده. کهن. (یادداشت مؤلف) :
پس پشت ایشان یلان سینه بود
سپاهی که در جنگ دیرینه بود.
فردوسی
(دَ رِ حَ رَ جَ)
لغت نامه دهخدا
دیری است در صعید مصر در مشرق قوص و به نام مارجرجس نامگذاری شده است و حرجه نام دهی است در آنجا. (از معجم البلدان)
(دَ رِ حَ)
لغت نامه دهخدا
نام جایگاهی است از اعمال دمشق گویند یکی از دیه های قنسرین است. (از معجم البلدان)
(دَ رِ حَ ظَ لَ)
لغت نامه دهخدا
این دیر در حیره است و به عبدالمسیح بن علقمه بن مالک مره بن ادّ منسوب است. (از معجم البلدان)
(دَ رِ قُرْ رَ)
لغت نامه دهخدا
در مقابل دیرالجماجم است که حجاج و ابن الاشعث در آن فرود آمدند. ابن کلبی گوید این دیر منسوب به قره است و او مردی از بنی حذافه بن زهر بن ایاد است و در زمان منذر بن ماءالسماء بنا گردیده است. (از معجم البلدان). محلی است در عراق حدود 7 فرسنگی کوفه. دسته ای از سپاهیان ساسانی در عقب نشینی پس از نبرد قادسیه از اینجا گذشتند. حجاج در طی نبرد جماجم در آنجا اردو زد. (دائره المعارف فارسی)
(دَ رِ قُنْ نا)
لغت نامه دهخدا
معروف به دیر مرماری السلیخ و دیرالاسکون نیز گویند. این دیر در 16 فرسخی بغداد بسوی نعمانیه و در سمت شرقی قرار داد و از توابع نهروان می باشد و فاصله آن تا دجله یک میل است و در مقابل آن از سوی دجله شهرکی است بنام الصافیه که نزدیک آن دیرالعاقول قرار دارد و گویا این دیر با خرابی نهروان ویران گردیده است و عده ای بدان منسوبند. (از معجم البلدان). محلی در عراق به فاصله حدود 90 کیلومتری جنوب بغداد و 1/5 کیلومتری ساحل چپ دجله نامش بمناسبت دیر بزرگی بوده است که حتی درزمان عباسیان رونق داشته و ظاهراً در دورۀ استیلای سلاجقه بر عراق از بین رفته است، در قرن هفتم هجری قمریفقط ویرانه های آن باقی بوده است. شهرت این دیر در تاریخ اسلام بمناسبت خاندان هائی از مردم آنجا است، اعم از مسیحیان و آنهائی که اسلام پذیرفتند، که در دوره اسلامی مقامات شامخ یافتند. (دائره المعارف فارسی)
(دَ رِ کُ هََ)
لغت نامه دهخدا
زمان بسیار قدیم. (یادداشت مؤلف) :
هزار دگر بود خود ساخته
ز دیر کهن نغز پرداخته.
فردوسی.
، دنیا. (یادداشت مؤلف) :
از زبان سوسن آزاده ام آمد بگوش
کاندرین دیر کهن کار سبکباران خوش است.
حافظ
هزار دگر بود خود ساخته
ز دیر کهن نغز پرداخته.
فردوسی.
، دنیا. (یادداشت مؤلف) :
از زبان سوسن آزاده ام آمد بگوش
کاندرین دیر کهن کار سبکباران خوش است.
حافظ
(دَ رِ هَِ)
لغت نامه دهخدا
قریه ای از قرای دمشق است از اقلیم بیت الابار. عبدالکریم بن ابی معاویه بن ابومحمد بن عبدالله بن یزید بن معاویه بن ابوسفیان در این دیر سکنی داشت. (از معجم البلدان)
(دَ یْ رِ یُ حَنْنَ)
لغت نامه دهخدا
بنا بگفتۀ الشابشتی دیری است که در سمنود از توابع حوف مصر واقع است. (از معجم البلدان)
چوبی که بدان ماست را بشورانند تا مسکه از دوغ جدا گردد، خمره کره گیری
باستان، پیشین، دیرین، عتیق، قدیم، کهن، گذشته، باستانی، عتیقه، کهنه، سرمدی
متضاد: جدید، نو، نوین
متضاد: جدید، نو، نوین